بِتاییم*

جمعه صبح یکم آذر انجمن شدیم.

سخنران اوّل‌ دکتر روح‌انگیز کراچی بود. ایشان مدخل‌های پروین اعتصامی و فروغ فرخزاد را نقد کردند. ایرادهای اساسی از آن گرفتند و معتقد بودند که باید مدخل‌ها به طور بنیادین تغییر کنند. دربارهٔ نقدهای مربوط به ساختار، توضیحاتی دادم. جای بحث دارد.

سخنران بعدی دکتر احسان رضایی بود. مدخل علی‌اکبر دهخدا را نقد کرد. به کاستی‌‌های کیفی اشاره کرد که صدی‌نود درست بود. مدخل‌نویس بعداً با رویی گشاده پذیرفت.

غلامرضا طریقی هم دربارهٔ سه مدخل احمد شاملو و حسین منزوی و تاریخ تحلیلی شعر نو حرف زد. بیشتر نقدهای طریقی به مدخل منزوی برمی‌گشت که نمی‌توانست درست نباشد. اگر سه نفر باشند که دربارهٔ منزوی صاحب‌نظر باشند، یکی‌شان طریقی است. مدخل شاملو را به رغم برخی‌ ایرادها بهتر دانست و مدخل تاریخ تحلیلی شعر نو را هم خوب ارزیابی کرد که هم‌چنان به ویرایش و پیرایش نیاز دارد.

سخنران بعدی استاد هوشنگ اتحاد بود. اتحاد از رنج‌های نوشتن از ادبیات معاصر ایران گفت. هوشنگ اتحاد اثری ۱۴ جلدی نوشته است به نام پژوهشگران معاصر ایران. کتابی مفید با نثری سنجیده و روایتی خواندنی. سخنرانی استاد بسیار به بچه‌ها چسبید.

اوّلین سخنران بعد از ظهر مهدی قزلی بود. خوش‌آمدی گفت و انتظاراتش از ویکی را توضیح داد.

استاد جواد محقق هم دربارهٔ این صحبت کرد که هیچ‌گاه اسیر بدیهیات نشویم. شنیده‌ها را با اسناد محک بزنیم. محقق هفت‌هشت مثال در این‌باره زد که بچه‌ها را سرِ حال آورد. استاد دست گذاشته بود روی اطلاعاتی که در ذهن بچه‌ها جزو محکمات محسوب می‌شد.

نفر بعدی هم شهریار عباسی بود. عباسی دربارهٔ مدخل خودش صحبت کرد و توضیح داد آیا این مدخل با شخصیت او سازگاری دارد یا نه. جواب مثبت بود. شهریار دلش از اتّفاقات پیرامون پر بود؛ دل کی پر نبود؟

استاد غلامرضا امامی دربارهٔ سه مدخل جلال آل‌احمد، سیمین دانشور و خودش صحبت کرد. از هر سه مدخل راضی بود. دربارهٔ مدخل جلال و سیمین صحبت کرد و اعتقاد داشت، نوشته‌ها نه دشمنی دارند، نه شیفتگی. ایرادها جزیی هم به کار وارد دانست ولی از شیوهٔ مدخل‌نویسی‌ها راضی بود. تا ساعتی بعد از جلسه هم با امامی دمخور بوده‌ایم. خوش‌سخن و خوش‌خاطره هستند.

سعید قطبی‌زاده دو مدخل ابراهیم گلستان و فریدون رهنما را نقد کرد. قطبی‌زاده از کلیت کار خوشش آمده بود. نکاتی هم دربارهٔ این مدخل عنوان کرد که تأمل‌برانگیز بود. نقدهایش وارد بود. دو مدخل‌نویس ساعتی پس از سخنرانی با قطبی‌زاده بحث کردند. خوشایند بود.

رضا گلشن مهرجردیِ عزیز صحبت کرد. اوّلین سردبیر ویکی‌ادبیات و کسی که با همت و دقتش سایت را راه انداخت. گلشن مهرجردی دربارهٔ این صحبت کرد که ویکی‌ادبیات چه است و چه نیست. چند باری که با گلشن جلسه داشته‌ام، از او آموخته‌ام.

جمشید خانیان صحبت کرد. خانیان توضیح داد که مدخل نوشته شده دربارهٔ او نواقص بسیار دارد. خانیان سخت نقدمان کرد. اوّلش مدخل‌نویس متأثر شد. نقد اثر کرد. بعد با خانیان صحبت کرد و قرار شد مدخل را اساسی اصلاح کند.

نفر آخر آقا مرتضی سرهنگی بود. سرهنگی فروتنی کرد و دربارهٔ مدخل خودش صحبت نکرد. عوضش سعی کرد فوت کوزه‌گری را به مدخل‌نویسان بیاموزد. دو سه نکتهٔ عالی گفت و یک دو خاطرهٔ ناب.

شب شد.

فردا صبح، دوم آذر بچه‌ها از ساختمان آرشیو و ساختمان کتابخانه ملّی بازدید کردند. بازدید از ساختمان آرشیو با هماهنگی صورت گرفت و برای بچه‌ها مفید بود. بازدید از موزه نسخ خطی هم با توضیحات کارشناس شاداب آن بخش خوب از آب درآمد. عصر شده بود. دوره تمام شد.

تازه کار ما شروع شده است.

این روزها ویکی‌ادبیات به اصلاح و ویرایش اساسی مدخل‌ها مشغول است. روشن است مدخل کامل در ویکی بی‌معنی است. ولی می‌توان مدخل‌هایی را قابل ارائه دانست. در این جهت می‌کوشیم. ۲۱۵ مدخل نوشته شده در دست ویراستاران تصحیح می‌شود تا بعدش مدخل‌های دیگر و تازه‌تری را اضافه کنیم.

ویکی‌ادبیات خوب و لازم است. عیبش این است که نان‌دانی شود. پروژه‌ای همیشگی شود و خلاصه عده‌ای از کنار آن همیشه متنعم شوند.

ویکی‌ادبیات بعد از هفت هشت سالگی باید خودش به راه خودش ادامه بدهد.

یواشکی چشم‌انداز ویکی را این طور می‌بینیم:

روزی برسد که همهٔ مطالب مربوط به «ادبیات معاصر ایران در ویکی‌پدیا» از سرچشمهٔ ویکی‌ادبیات سیراب شود.

می‌شود؟ نمی‌‌دانیم؛ مسیر طی‌نشده است. اگر ویکی‌ادبیات در افق در ادبیاتِ ایرانیِ ویکی‌پدیا، نقش ستون خیمه را ایفا نکند، ‌معطّل است. امیدواریم.

میثم امیری – سردبیر

*بتا اصطلاحی است مربوط به علمای آی‌تی که همان نسخهٔ آزمایشی خودمان معنی می‌دهد.